Hashimoto - jedna z przyczyn niedoczynności tarczycy
Autor: Marta Kmiecik
Przyczyny niedoczynności tarczycy jest kilka: niedobór jodu (zalecam badanie jodu z moczu), jatrogenne przyczyny (wywołane leczeniem innej choroby), wtórna niedoczynność (zawodzi przysadka mózgowa), pierwotna niedoczynność (tarczyca sama przestaje produkować hormony), choroba Hashimoto (i o niej będzie artykuł).
DIAGNOSTYKA TARCZYCY
- TSH, fT3, fT4, anty-TPO, anty-TG
- rT3 (opcjonalnie)
- USG
- test TRH - określa czy problem jest w tarczycy czy w przysadce mózgowej (test wykonuje się kiedy TSH jest niewłaściwe)
- przeciwciała TRAb (nie tylko są badane w kierunku nadczynności, są też charakterystyczne dla zanikowego AIT (odmiana Hashimoto)
- morfologia z rozmazem
- fosfataza alkaliczna (świadczy np. o jakiejś nietolerancji, o zaburzeniach trawienia białek i o niskim poziomie kwasu żołądkowego)
- ocena cytokin i współczynnika Th1/Th2 (opcjonalnie) - choroby autoimmunologiczne charakteryzują się brakiem równowagi Th1/Th2; na każdy z limfocytów można wpłynąć naturalnymi produktami
- witamina D
- witamina B12
*Objawy niedoczynności tarczycy są bardzo niespecyficzne i zdarza się, szczególnie w początkowym okresie, że są one błędnie interpretowane. Zamiast choroby tarczycy lekarz w rozpoznaniu wpisze np. depresja, nerwica, choroba dwubiegunowa.
***
Jeśli, mimo leczenia hormonalnego, czujemy się źle, to może to oznaczać niewłaściwą przemianę hormonu T4 w hormon T3 (co jest kluczem do "normalnego funkcjonowania"). Nadmiar jodu też może zaburzać taką reakcję, więc bezmyślnie nie kupujcie jodu!
Wprowadzenie zmian trybu życia w chorobie Hashimoto pozwala zredukować ilość przeciwciał, odwrócić przebieg choroby, zapobiec innym chorobom i, co najważniejsze poprawić samopoczucie. U niektórych osób wystąpi poprawa i potrzebna będzie redukcja dawki albo całkowite odstawienie leków, ponieważ proces autoimmunologiczny wygaśnie i tarczyca się zregeneruje.
***
Charakterystyka procesów zachodzących w chorobie autoimmunologicznej tarczycy:
1) komórki tarczycy są niszczone przez czynnik wyzwalający
2) obumierające komórki wysyłają sygnał o stresie
3) komórki układu immunologicznego przybywają na pomoc
4) komórki układu odpornościowego pomyłkowo atakują tarczycę
5) coraz więcej komórek tarczycy zostaje zniszczonych
6) zdolność regeneracji komórek tarczycy zostaje wyczerpana
7) tarczyca nie produkuje wystarczającej ilości hormonów
Aby powstał proces autoimmunologiczny, niezbędnych jest kilka czynników:
1. Słaby układ odpornościowy
2. Obecność czynnika wyzwalającego np. jod, stres, toksyny*, infekcja
*Dlaczego nadmiar jodu prowadzi do zaostrzenia procesu autoimmunologicznego w Hashimoto:
- jod przedostaje się do krwi
- utlenienie anionu jodkowego do reaktywnego jodu w obecności peroksydazy tarczycowej (TPO)
- powstanie wolnych rodników w procesie utleniania
- przy braku selenu nadtlenek wodoru nie jest neutralizowany i prowadzi do uszkodzenia komórek tarczycy
- nacieki limfocytów (białych krwinek) w miejscu uszkodzenia komórek tarczycy
- powstanie stanu zapalnego, dodatkowo nasilającego uszkodzenie tarczycy
- więcej limfocytów wnika do tarczycy
*TOKSYNY trudno wyeliminować, bo są wszędzie, najważniejsza jest w tym przypadku sprawna wątroba.
HALOGENY (fluor, chrom, lit i brom) rywalizują z jodem i
blokują miejsce wiążące na receptorze, a ich nagromadzenie się prowadzi do stanu zapalnego i obumierania komórek tarczycy
KSENOESTROGENY - substancje chemiczne, które imitują działanie estrogenu i zaburzają pracę układu endokrynologicznego, takie jak: soja, BPA, ftalany i parabeny. Przewlekle ich używanie prowadzi do zaburzeń układu immunologicznego, nadnerczy i tarczycy
METALE CIĘŻKIE zaburzają pracę tarczycy, zwłaszcza rtęć i aluminium
DETOKSYKACJA w organizmie:
Wątroba jest głównym narządem detoksykacyjnym, bierze także udział w przemianie T4 do aktywnegoT3. Ponadto filtruje krew, gromadzi zapasy glukozy, rozkłada hormony sterydowe, produkuje i wydziela do przewodu pokarmowego żółć, która jest niezbędna do trawienia tłuszczów. Wątroba wydala też toksyny z organizmu. U osób z Hashimoto może dochodzić do upośledzenia funkcji wątroby.
Wątrobie można pomóc dietą, ziołami, suplementami, probiotykami, sauną, preparatami wiążącymi metale ciężkie.
3. Nieszczelne jelito (o tym w dalszej części tekstu)
Zwiększona przepuszczalność jelita i czynniki wyzwalające zaburzają równowagę układu immunologicznego i nie potrafi on odróżnić komórek własnych od czynników atakujących.
4. Predyspozycja genetyczna
***
Podejście polegające na wyciszeniu układu immunologicznego, chociaż pomocne w leczeniu zaostrzeń, jest tylko rozwiązaniem doraźnym.
Aby wyeliminować źródłową przyczynę Hashimoto (choć nie można zmienić genów), należy:
- wyeliminować czynniki wyzwalające (żeby je odnaleźć potrzeba czasu, może to być np. niedobory pokarmowe, nadmiar jodu, infekcje, zaburzenia funkcji nadnerczy i toksyny)
- wyleczyć nieszczelne jelito
- uzupełnić braki składników pokarmowych (leki dodatkowo sprzyjają niedoborom)
Proces wyleczenia może trwać od trzech miesięcy do trzech lat.
***
Chorobie Hashimoto zwykle towarzyszy:
- NISKI POZIOM KWASU ŻOŁĄDKOWEGO (w leczeniu pomocne jest stosowanie enzymów trawiennych, probiotyków, czasami dodatkowych suplementów)
- NIEDOBORY: selen, żelazo/ferrytyna, witamina A, witamina E, witaminy z grupy B, potas, jod, cynk (są niezbędne do prawidłowej funkcji tarczycy)
- STAN ZAPALNY - o tym jak obniżyć stan zapalny, czyli wysokie OB, CRP lub IL-6, możesz przeczytać w poradniku "PRZECIWZAPALNYM"
- INFEKCJE - jeśli jest problem z osiągnięciem remisji to bardzo prawdopodobne, że jest infekcja (pasożytnicza, wirusowa lub bakteryjna, lub kilka na raz)
Lista jest spora np.:
- Helicobacter pylori
- Borrelia burgdorferi
- Yersinia enterocolitica
- wirus Epsteina-Barra
- Mycoplasma
- Candida (poradnik na jej temat)
- Bartonella henselae
- cytomegalowirus
- enterowirus
- pełzak czerwonki
- infekcje zatok
- WZW typu C
- Blastocystis hominis
- SIBO
- parodontoza (może ją wywołać pasożyt Entamoeba gingivalis lub Trichomonas tenax)
Substancje naturalne pomocne w zwalczaniu infekcji:
- probiotyki
- czosnek
- pokarmy fermentowane
- kwertecyna
- acetylocysteina
- koenzym Q10
- kurkumina
- olej z oregano
- cordyceps sinensis (jednocześnie wspomoże wątrobę i nadnercza)
***
Obecność substancji wolotwórczych w spożywanych pokarmach zaburza produkcję hormonów tarczycy. Tarczyca, aby skompensować niedobór hormonów, powiększa się i dochodzi do powstania wola.
Bardziej chodzi o to, żeby nie jeść tych produktów na surowo. Gotowanie niszczy związki wolotwórcze, wyjątkiem jest soja (ją trzeba wyeliminować).
Produkty wolotwórcze to np.: kapusta, chrzan, jarmuż, kalarepa, brzoskwinie, orzeszki, gruszki, rzodkiewka, szpinak, truskawki, słodkie ziemniaki, brukiew, rzepa.
***
Anatabina jest naturalnym alkaloidem występującym w roślinach z rodziny psiankowatych (pomidory, papryka), a także jest dostępna w postaci suplementu (za granicą). Zmniejsza stan zapalny tarczycy i obniża przeciwciała.
***
Chociaż wiele patogenów wiąże się z powstaniem Hashimoto, wciąż nie ma definitywnego potwierdzenia, wskazującego na bezpośrednią zależność pomiędzy specyficzną bakterią a chorobą Hashimoto. Oznacza to, że nie każda osoba predysponowana genetycznie i z potwierdzoną infekcją zachoruje na Hashimoto.
Ponadto nie u wszystkich z Hashimoto występuje dana infekcja. Dlatego też uważa się, że infekcja nie jest konieczna i Hashimoto mogą wywołać inne wyzwalacze. Uważa się, że istnieje jakiś trzeci czynnik, brakujące ogniwo, którego obecność jest konieczna do powstania Hashimoto.
Tym wspólnym, brakującym ogniwem we wszystkich chorobach autoimmunologicznych, który zbliża nas do dotarcia do źródłowych przyczyn choroby, jest zwiększona przepuszczalność jelita.
Nabłonek jelitowy tworzy ciasną barierę, która kontroluje jego przepuszczalność i utrzymuje równowagę pomiędzy tolerancją a odpowiedzią immunologiczną. Kiedy bariera ta zostanie uszkodzona, substancje szkodliwe przedostają się do krwiobiegu i są uznawane przez ustrój jako antygeny. Prowadzi to do stanu zapalnego, a w konsekwencji do jeszcze większej przepuszczalności jelit.
CO ODPOWIADA ZA NIESZCZELNE (CIEKNĄCE) JELITO?
Białko zonulina.
Wiele czynników pobudzających wydzielanie tego białka zostało zidentyfikowanych - należą do nich:
- GLIADYNA (gluten) - wszystkie osoby z Hashimoto mają jakiś stopień nietolerancji glutenu, dlatego zalecana jest dieta bezglutenowa; przeciwciała anty-TPO mogą zniknąć nawet po 3-6 miesięcznym stosowaniu diety bezglutenowej
- NIETOLERANCJE POKARMOWE (u niektórych osób występuje nietolerancja na kazeinę i białko serwatki występujące w produktach mlecznych, inni mogą nie tolerować protein zawartych w jajkach czy soi - najlepiej zastosować dietę elimnacyjną)
- stres
- niesterydowe leki przeciwzapalne
- alkohol
- bakterie chorobotwórcze
- przerost bakteryjny jelit (SIBO)
Uważa się, że zwiększona przepuszczalność jelita jest reakcją obronną organizmu, mającą na celu pozbycie się bakterii i ich toksyn z jelita cienkiego. Do innych czynników zwiększających przepuszczalność jelita należą: niektóre suplementy, operacje chirurgiczne, urazy i stany zapalne.
Ponadto przepuszczalność jelita mogą zwiększać produkty AGEs
***
CZYNNIKI ODPOWIEDZIALNE ZA RÓWNOWAGĘ BAKTERYJNĄ
Po urodzeniu nasz przewód pokarmowy jest sterylny, a większość bakterii otrzymujemy od matki. W ciągu naszego życia możemy modyfikować skład flory bakteryjnej w zależności od przyjmowanych leków, sposobu odżywiania, stopnia fizycznego i psychicznego stresu.
- efektem brania antybiotyku może być np. pojawienie się Clostridium difficile
- sytuacje stresowe sprzyjają wzrostowi np. E.coli, Yersinia enterocolitica i Pseudomonas aeruginosa
- dieta, oligofruktoza czy inulina prowadzi do znacznego wzrostu Bifidobacterii ("dobre bakterie")
***
Do hipoglikemii prowadzi np. niedobór kortyzolu.
*Badania związane z metabolizmem węglowodanów i poprawa procesu glikolizy i pracy enzymu PDH (związane są z cukrami).
***
- równowaga hormonalna
- parodontoza
***
Nietolerancje można zbadać testami np. Food Detective.
Większości chorób autoimmunologicznych towarzyszy autoimmunologiczne zapalenie jelit. Dlatego najlepiej prowadzić dietę eliminacyjno-rotacyjną (pomaga zidentyfikować pokarmy, których nie tolerujemy).
Eliminuje się produkty na pewien okres i następnie wprowadza je stopniowo co kilka dni. Jeśli pojawiają się jakieś dolegliwości tzn., że dany produkt należy wyeliminować (przynajmniej na rok).
Na pewno, do czasu wygojenia jelita zalecane jest wyeliminowanie z diety: kaszy gryczanej, sorgo, kaszy jaglanej, oleju z konopi jadalnych, amarantusu, komosy ryżowej, tapioki, teff, kukurydzy, ryżu, ziemniaków.
NAJCZĘSTSZE OBJAWY TOWARZYSZĄCE NIETOLERANCJI POKARMÓW
- zaflegmienie, kaszel, objawy astmy, ściekanie śluzu na tylną ścianę gardła, zaparcia, biegunka, wzdęcia, nudności, gazy, refluks, pieczenie, odbijanie, przyśpieszony puls/bicie serca, trądzik, egzema, świąd, bóle stawów, obrzęki stawów, mrowienie, bóle głowy, zawroty, mgła mózgowa, depresja, zmęczenie, bezsenność
Reakcja obumierania, zwana też reakcją Jarischa-Herxheimera, występuje wtedy, kiedy obumierające bakterie uwalniają toksyny w ilości przewyższającej możliwości ich unieszkodliwiania przez organizm.
Do tego typu reakcji może dojść przy zmianie diety, na przykład kiedy eliminujemy cukier, skrobię czy błonnik (określane czasami jako zagłodzenie bakterii chorobotwórczych), a także przy stosowaniu pokarmów fermentowanych, powodujących, że bakterie symbiotyczne na drodze kompetycji wypierają szczepy chorobotwórcze. Reakcje obumierania mogą wystąpić po wprowadzeniu probiotyków, enzymów trawiennych i antybiotyków.
Do objawów rekcji obumierania należą: senność, trudności w koncentracji, chęć na pokarmy słodkie, biegunka, wysypka, rozdrażnienie, gazy, wzdęcia, bóle głowy, nudności, wymioty, nasilone objawy chorób autoimmunologicznych i zaleganie flegmy.
Objawy te najczęściej ustępują w ciągu kilku dni, ale zdarzają się przypadki utrzymywania się objawów nawet przez wiele tygodni. Jeżeli objawy te występują po wymienionych powyżej interwencjach, świadczą one o tym, że nastąpił przełom w leczeniu.
- usunąć (jod, infekcje, fluor, toksyny, problemy z trawieniem, nietolerancje pokarmowe, stres)
- uzdrowić (dieta, glutamina)
- uzupełnić (B12, cynk, selen, żelazo, inne witaminy i minerały, hormony tarczycy, enzymy trawienne)
- uregulować (probiotyki, pokarmy fermentowane)
- unormować (adaptogeny np. reishi, suplementy, zielone soki)
- wzmocnić układ odpornościowy
- znaleźć czynnik wyzwalający (może to być np. nadmiar jodu, niedobory pokarmowe, infekcje bakteryjne/wirusowe, zaburzenia funkcji nadnerczy, choroby ozębnej, zaburzenia hormonalne); Aby zidentyfikować i wyeliminować czynniki wyzwalające, potrzebny będzie czas i należy pamiętać, że czynniki wyzwalające są różnorodne u poszczególnych osób
- uszczelnić jelita
- wspomóc wątrobę
Marta Kmiecik
dietetyk kliniczny, fitoterapeuta
Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz